Het blijkt dat Chronische stress via een aantal neurale netwerken en biochemische processen lichaamsfuncties schade toebrengt. De schade bestaat meestal uit een verhoogde ontstekingsgevoeligheid. Dit kan aanleiding zijn tot ziektebeelden die opgestart worden door ontstekingen. Ontstekingen die verschillende organen kunnen betreffen, meestal afhankelijk van familiale predispositie of die betrekking hebben op het type stress dat ten grondslag ligt aan een specifieke aandoening.
We weten daar te weinig van af omdat we meer bezig zijn met de farmacologische therapie dan met de holistische benadering van het probleem.
Als we de reactie van chronische stress op ons lichaam nader bekijken dan blijkt er een sterke interactie met ons immuunapparaat te zijn. Chronische stress veroorzaakt op twee manieren een versterking van een ontstekingsreactie.
Ten eerste door het opstarten van ontstekingsreacties via het sympathische zenuwstelsel en lymfoïde organen en het beenmerg. De op deze wijze geactiveerde immuuncellen produceren het cytokine IL-6. Deze stof zorgt onder andere voor een versterking maar vaak ook de inductie van een ontstekingsreactie. Bij een natuurlijke reactie op gevaar is deze stressreactie prima, omdat een hyperactief immuunsysteem beter eventuele verwondingen en daarbij optredende infecties aan kan. Maar bij chronische stress is zo’n overactief immuunsysteem schadelijk en kan uitmonden in een scala aan chronische ziekten.
Het is duidelijk dat er onder normale omstandigheden een balans moet zijn om escalatie van ontstekingsreacties te voorkomen. Tijdens een infectie met het COVID-19 virus zien we dat deze balans soms niet gevonden wordt en een reactiepatroon optreedt dat leidt tot cytokinestorm die een escalatie van ontstekingen in gang zet. Daarbij komen mediatoren (biochemische stoffen) vrij die aanleiding zijn tot de vorming van micro-stolsels in orgaansystemen. Zoals reeds eerder vermeld is dit aanleiding tot een ‘multi-organ failure’, met de dood als gevolg.
Chronische stress activeert transcriptiefactoren, zoals we hebben gezien. De transcriptiefactor ‘NF kappa B’ heeft zo’n beetje het hele immuunsysteem onder zijn hoede. Het is juist deze transcriptie factor die bij chronische stress actief is en zorgt voor een ontsporing van immuunreacties. Via het autonome zenuwstelsel produceren de hypofyse en de bijnieren hormonen, zoals cortisol, adrenaline en noradrealine, die eveneens het immuunsysteem onder druk zetten, dan weer activeren, dan weer onderdrukken en zo zorgen voor een disbalans in het functioneren.
Zoals eerder ter sprake gekomen worden ziekteprocessen als fibromyalgie, pijnsyndromen en vermoeidheidssyndromen vaak afgedaan met ‘het zal wel tussen de oren zitten’. Dit draagt zeker niet bij aan het begrip van deze, toch eigenlijk wel zeer alarmerende en frustrerende ziektebeelden. Vooral ook omdat je door je omgeving vaak als de ultieme zeurkous wordt bestempeld. Vele artsen hebben geen idee waarop deze ziektebeelden berusten. Het bloedonderzoek en de (on)nodige en beeldvormende onderzoeken laten allemaal geen afwijkingen zien, dus als er geen afwijkingen gevonden kunnen worden is er toch niets aan de hand?
Wat is dan de werkelijke oorzaak?
Welnu, zoals we hebben gezien leidt chronische stress tot het aanzetten van ontstekingsreacties. Dit zogenaamde ‘inflammasoom’ is de startmotor van ontstekingsprocessen en is in bijna alle weefsels terug te vinden. In heel veel cellen in ons lichaam zijn moleculen aanwezig die na activatie een groot complex vormen, het ‘inflammasoom’ genaamd. Via ontstekingseiwitten communiceert het immuunsysteem direct met het centraal zenuwstelsel. Een van de reacties is een activering van het slaapcentrum, waardoor je chronisch vermoeid bent, ook al heb je geen enkele inspanning verricht.
Vanuit stress en sterke geestelijke, maar ook fysieke trauma’s, kunnen dus ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld spieren, gewichten of darmen met alle daarbij behorende klachten, die ook meestal gepaard gaan met pijnen.
Naast de vermoeidheid komen ook allerlei psychische klachten tevoorschijn zoals angst, depressie, slechte concentratie en slaapstoornissen. Het ziektebeeld dat op deze manier ontstaat heet dan Fibromyalgie, vaak een wisselend beeld gekenmerkt door een combinatie van diverse klachten gepaard met veel pijn.
De klachten hebben meestal geen direct aanwijsbare oorzaak, maar hebben wel vaak een relatie met ernstige jeugdtrauma’s.
Het lijkt van belang om het fenomeen pijn nader onder de loep te nemen.
Iedereen weet wat pijn is, meestal door een lichamelijk trauma veroorzaakt of door een ontstekingsproces. In feite is het een signaal van het lichaam van: ‘let op er is op deze plaats iets aan de hand waar je aandacht aan moet besteden’.
Of we willen of niet, we moeten er wel aandacht aan besteden, want als we dat niet zouden doen dan kunnen we onszelf in levensgevaar brengen. Dit soort pijn heeft dus een duidelijke functie en oorzaak. Maar de pijn die optreedt bij ziektebeelden zoals hierboven beschreven komen op een andere manier tot stand.
Er is een hele familie van pijnreceptoren, een daarvan zijn de zogenaamde ‘zuur gevoelige pijnreceptoren’. Bij kleine veranderingen in de zuurgraad van het weefsel geven deze receptoren een signaal af dat in de hersenen tot een pijnsignaal leidt. Ontstekingen geven veelal aanleiding tot een verhoogde zuurgraad van in het weefsel.
Water heeft een neutrale zuurgraad (pH = 7), is de pH lager dan noem je dat zuur, is de pH hoger dan noem je dat basisch of ook wel alkalisch. De pH in ons lichaam is met een pH van 7,2 dus licht basisch. Bij deze pH zijn de zuurgevoelige receptoren enkelvoudig en inactief. De zuurgevoelige receptoren werken via zuurgevoelige eiwitten. Drie van deze eiwitmoleculen kunnen een complex molecuul vormen bij verhoging van de zuurgraad (dus een verlaging de pH)
Als je met je vinger op je huid tikt dan voelt dat mechanisch, maar absoluut niet als pijn. Maar als er ter plekke op dat moment een beschadiging is zoals bijvoorbeeld een wondje, een lichte verbranding of een ontsteking, dan voelt dat kleine tikje als pijnlijk. Dit komt doordat bij de geringe toename van de zuurgraad in het weefsel bij irritatie, beschadiging of ontsteking de zuurgevoelige eiwitten een complex van drie hebben gevormd, waardoor een zeer heftige pijn wordt geregistreerd.
Bij chronische stress start de aanmaak van een actief inflammasoom waardoor de ontstekingsgraad omhoog gaat, met als gevolg dat de pijnreceptoren worden geactiveerd. Het lichaam reageert op deze uit de hand gelopen situatie en maakt het stofje ‘Substance P’ aan, dat de stressrespons remt, maar het verlaagt helaas de pijndrempel doordat het aantal pijnreceptoren toeneemt.
Uiteindelijk treedt een cascade van reacties in werking door de vorming van een aantal eiwitten die ook nog eens de omgeving rond de pijnplek gaan veranderen. Door de productie van VGE (een groeifactor voor kleine bloedvaten) en BDNF (groeifactor voor zenuwtakken) verandert zowel de doorbloeding als de temperatuurregulatie ter plekke bij een toename van pijnreceptoren.
Het zijn uiterst complexe veranderingen die uiteindelijk ten grondslag liggen aan klachten zoals fibromyalgie en aanverwante ziektebeelden zoals chronisch vermoeidheidssyndroom en onbegrepen pijnsyndromen. Deze heftige ziektebeelden hebben een achtergrond van ernstige stress momenten waardoor blijvende veranderingen in hersenstructuren, stresshormoonbalansen en epigenetische veranderingen zijn aangebracht. Ingewikkeld is het wel, maar de praktiserende medicus ziet geen afwijkingen, dus geen ziekte.
Het is van belang dat deze patiënten een op de persoon afgestemde (deels ook psychische) behandeling krijgen en vooral ook steun bij het ontwikkelen van een goede levensstijl. Volstrekte onkunde en onbegrip is helaas wat de reguliere gezondheidszorg deze patiëntengroep te bieden heeft.
Als je behoort tot deze patiëntengroep probeer dan hulp te zoeken bij een natuurgenezer, bespreek waar de problemen mogelijk verband mee hebben, ga ze naar boven halen en probeer de stress er af te halen. Dit kan door een dagelijks meditatieprogramma te realiseren, uiteraard eerst onder begeleiding.
Je zal merken dat reeds na enkele weken een ontspanning van jouw lichaam optreedt. Meditatie van ongeveer 20 min per dag doet namelijk het omgekeerde van een chronische stress reactie op je lichaam. Ook yoga heeft een dergelijk effect, evenals sporten.
Bouw je medicijnkast af en verander samen met een deskundige jouw lifestyle. Denk aan de wijsheden van de Tolteken en streef die na. Het is niet eenvoudig om dit voor elkaar te boksen, omdat het (juist voor jou) moeilijk is je ertoe te zetten. Jouw genezingsproces vraagt tijd, inspanning en discipline en veel begrip van jouw omgeving. Maar na enkele maanden zullen veel van je klachten zijn verdwenen. Val niet terug in oude gewoontes, blijf bij de les (dat wordt steeds makkelijker) en je zal weer normaal kunnen functioneren.
De toverwoorden zijn: meditatie, yoga, sport en lifestyle.
Meerdere chronische ziektebeelden moeten nog aan de orde komen, dus blijf alert op Orjana.nl .
Voor nu, een genezende groet van dr Roel.
Uitingen van derden in columns reflecteren niet per definitie de visie van Orjana.nl
** Wie een vraag heeft voor Dr Roel mag die emailen naar info(apestaart)orjana(punt)nl (schrijven zoals een normaal emailadres geschreven wordt). Dr Roel zal uit de inzendingen selecteren en antwoorden via de column of email. Uw mail wordt altijd beantwoord of door Orjana of door Dr Roel.
