Dr Roel – Ons immuunsysteem

Ons immuunsysteem

Het immuunapparaat is een defensie- en aanvalssysteem en moet net zoals het zenuwstelsel tot in alle uithoeken van ons lichaam actief kunnen zijn. Het is onze politie en ons leger, maar ook zelf de wapenleverancier. Het immuun- systeem bestaat uit de thymus (zwezerik), milt, alle lymfklieren, amandelen (tonsillen), al het lymfoïde weefsel in het maagdarmkanaal en mond en keelholte (darm geassocieerde lymfatisch weefsel), het gehele lymfvatstelsel en de aanmaakplaats van de afweercellen (lymfocyten, monocyten en granulocyten) in het beenmerg.

In het beenmerg worden verder de rode bloedcellen (erythrocyten = zuurstof transport) en bloedplaatjes (trombocyten = bloedstolling) aangemaakt.

Op talrijke knooppunten van lymfbanen zijn lymfeklieren aanwezig zoals bijvoorbeeld de hals, nek, oksel, lies en talrijke lymfeklierstations langs de lymfebanen in de buik. De vloeistofstroom in de lymfebanen loopt van perifeer naar centraal, waar alle lymfe (de vloeistof met grote hoeveelheden lymfocyten) tenslotte via de Ductus Thoracicus draineert op de Vena Subclavia sinistra en zo dus in de bloedbaan komt.

Onder normale omstandigheden zijn lymfeklieren niet te voelen, maar als ze worden gestimuleerd door een antigen (vreemd eiwit), virus, een bacterie of een chemische stof, zwellen zij op door celproliferatie, verhoogde instroom van lymfoïde cellen, dan zijn lymfeklieren makkelijk te voelen zoals bijvoorbeeld in de hals bij een keelontsteking.

Het immuunsysteem is van belang om binnendringers onschadelijk te maken en maakt daarbij gebruik van een ontstekingsreactie.

In de thymus worden lymfocyten in aanraking gebracht met alle lichaamseigen eiwitten. Dat gebeurt voor de geboorte, zodat, als het kind is geboren, de lymfocyten het onderscheid kunnen maken tussen lichaamsvreemde en -eigen eiwitten.

Eigenlijk is de thymus het geheugen van de lichaamseiwitten, dus van ons lichaam.

Het immuunapparaat is nu klaar om vreemde eiwitten te gaan herkennen. Dat komt op gang via het maagdarmkanaal en begint in de mond alwaar de tonsillen het eerst met vreemde eiwitten van onder andere micro-organismen in aanraking komen.

Ook verder op in het maagdarmkanaal zijn grote hoeveelheden lymfoid weefsel aanwezig om zo bij te dragen aan het op gang komen van een goede afweer. Ongeveer 85% van onze afweer is darm geassocieerd. Dit omdat het de bedoeling is dat antigenen (vreemde eiwitten) juist daar tot een immuunreactie aanleiding zijn en ons immuun maakt voor deze lichaamsvreemde stoffen.

Het is ook daarom dat baby’s, peuters en kleuters de neiging hebben alles in hun mond te stoppen. Dus laat dat zoveel mogelijk toe, want hierdoor krijgen zij een goede afweer tegen van alles en nog wat.

Als eerste afweerreactie gebruikt het lichaam een acute ontsteking, meestal gericht tegen bacteriën en/of vreemdlichamen (bijvoorbeeld een houtsplinter). Bij de acute ontstekingsreactie zijn voornamelijk granulocyten betrokken en als deze tijdens de aanval op de bacteriën uiteenvallen ontstaat er pus.

Je kan een acute ontsteking herkennen aan een viertal kenmerken rubor (roodheid door vaatverwijding), tumor(zwelling door uittreding van vocht uit de vaten en verhoogde cel-inflow), calor (warmte door vaatverwijding en lokaal verhoogde verbranding) en dolor (pijn door zwelling en stoffen = onder andere mediatoren die in het ontstekingsveld vrijkomen en pijnreceptoren stimuleren.

De pus (granulocyten fragmenten, weefselafval en gedode bacteriën) wordt opgeruimd door macrofagen=vreetcellen.

Macrofagen in het ontstekingsveld ontstaan uit monocyten die zich in de bloedbaan bevinden, zij vreten de aangerichte puinhoop op en voeren het af. Ondertussen zullen de lokale lymfeklieren reageren en opzwellen en dus zijn ze makkelijk te voelen.

Zij zetten een immunologische reactie in gang om in de toekomst alert te kunnen reageren op de eerder binnengedrongen bacteriën. Dit kan zijn door antistoffen productie en/of geactiveerde lymfocytenproductie.

Naast de acute ontsteking kennen we de chronische ontsteking. Deze ontsteking is gekenmerkt door de aanwezigheid van voornamelijk lymfocyten in het ontstekingsveld, hierbij wordt geen pus gevormd, maar er treedt soms wel weefseldestructie op. Ook dit type ontsteking geeft als reactie rubor, tumor, calor, dolor.

Er zijn talrijke bacteriën die chronische ziekten kunnen veroorzaken zoals de tuberkel bacteriën Tuberculose, Borrelia bacteriën de ziekte van Lyme of virussen zoals het Hepatitis-B virus die een chronische leverontsteking veroorzaakt.

Bij deze ziekten (veelal infectieziekten, bacterieel, viraal, parasitair en schimmelinfecties) is dus de oorzaak bekend en de therapie gericht op het ziekte verwekkende agens.

Deze gerichte vorm van therapie leidt door de destructie van de micro-organismen veelal tot genezing.

Gelukkig zijn op deze manier talrijke infectieziekten te bestrijden. Deze vorm van therapie is curatief (de ziekte is genezen door de therapie).

Niet iedereen is even gevoelig voor deze infectieziekten. Er zijn altijd mensen die worden blootgesteld aan micro-organismen en de ziekte niet krijgen.

Chronisch ontstekingsziekten komen ook voor zonder dat de aanwezigheid van specifieke micro-organismen worden aangetoond. De ontsteking wordt dan veroorzaakt omdat bepaalde mediatoren in het stekingsveld lymfocyten aantrekken. Deze mediatoren kunnen vrijkomen bij een immunologische reactie die in dat weefsel plaatsvindt. Meestal is dit een antigeen-antilichaam reactie. In het ontstekingsveld bevinden zich dan voornamelijk lymfoïde cellen.

Ook nu kan er weefselschade optreden en zullen er macrofagen in het ontstekingsveld voorkomen om de schade op te ruimen. Echter er ontstaat geen pus omdat er vrijwel geen granulocyten aanwezig zijn. Langdurende chronische ontstekingen kunnen grote schade in weefsel veroorzaken en voor het individu ernstige gevolgen hebben.

Heel vaak kunnen wij geen directe aanleiding van een dergelijke chronische ontsteking vinden.

Veel wordt er gespeculeerd over oorzaken van dergelijke chronische idiopathische (oorzaak onbekend) ontstekingen. Veel van dergelijke ziekten worden aangeduid als auto-immuunziekten.

Daarbij gaat men ervan uit dat een dergelijke ziekte het gevolg is van een immunologische reactie tegen lichaamseigen eiwitten of cellen.

Ook denkt men dat dergelijke auto-immuun reacties kunnen worden geïnitieerd door bepaalde virale antigenen.

De behandeling van chronische ziekten, waarbij chronische onstekingsprocessen op de voorgrond staan, is dan ook hetzelfde en bestaat uit ontstekingsremmende middelen. We kennen ze allemaal van het aspirientje via Ibuprofen en de NSAID’s tot corticosteroïden en soms zelfs chemotherapie bijvoorbeeld Immuran.

Als de oorzaak van een chronische ontstekingsziekte van de huid, dikke darm, spieren, longen en dergelijke niet bekend is dan bestaat de behandeling uiteindelijk uit de toediening van bijvoorbeeld Prednison (corticosteroïd) en/of chemotherapie.

Het resultaat is een remming van de lymfocytenactiviteit, het ontstekingsproces neemt in heftigheid af en geeft zo een verlichting van de klachten voor het individu, minder pijn, minder roodheid, minder zwelling.

Het betreft dan een symptomatische behandeling, het onderliggende probleem blijft onzichtbaar, slechts de ontsteking wordt geremd.

Dergelijke geneesmiddelen hebben helaas soms ernstige ongewenste bijwerkingen.

De behandeling is gebaseerd op de behandeling van de chronische ontsteking niet op de oorzaak van het proces.

Veelal is de oorzaak niet bekend, al heeft de ziekte een mooie naam zoals Colitis Ulcerosa (een chronische dikkedarmontsteking) of Polymyositis (een chronische spierontsteking), Lupus Erythematodus, Morbus Crohn, Reumatoïde Artritis en meer van dit soort namen.

Helaas proberen klinische specialisten een label op de rug van een patiënt te plakken, een label dat hij bijna nooit meer kwijtraakt. Bij zo’n label hoort dan een protocollaire therapie, vaak zonder verdere persoonlijke benadering of twijfel aan het label.

De behandeling van een ziek mens in de reguliere gezondheidszorg is zeker niet holistisch (gericht op het individu als geheel) echter voornamelijk gericht op de symptomen van zijn/haar ziekteproces.

De meeste chronische ziekten zullen blijken hun oorsprong te vinden in een langdurende disbalans in onze energiebanen veroorzaakt door een chronische verstoring van zenuwimpulsen uit ons onderbewustzijn. Een verstoring die kan berusten op een sterk psychisch trauma dan wel een chronische frustratie van het onderbewustzijn door het bewustzijn.

Het betreft bijvoorbeeld darmziekten, spier- en gewrichtsziekten, huidziekten, longziekten, schildklierziekten, nierziekten en hersenziekten.

Zoals gezegd, vallen vele van deze ziekten onder het kopje auto-immuunziekten. Over de hele wereld is onderzoek gaande naar de oorzaak voor deze chronische ziekten. Tot op heden heeft dit niet tot resultaten geleid.

Auto-immuunziekten, het klinkt alsof we het begrijpen en alsof we de oorzaak kennen; niets is minder waar. Het ziekteproces wordt vrijwel altijd gekenmerkt door een chronische ontsteking op een bepaalde plaats zoals bij Reuma is de ontsteking gelokaliseerd in het gewrichtskapsel en bij Colitis Ulcerosa in de darmwand. Het ontstekingsproces kan grote schade aanrichten door weefselverval, met alle complicaties van dien.

De eerder genoemde gestoorde zenuwimpulsen uit het onderbewustzijn zullen op de cellen van het betreffende orgaan een verandering in het celmetabolisme teweegbrengen. De energievoorziening komt in het gedrang doordat de mitochondriën in deze cellen niet meer optimaal functioneren. Hierdoor kunnen zelfs afwijkingen in het DNA ontstaan. Het DNA blijkt op zich dus niet die stabiele structuur te hebben die wij veronderstelden.

Als dit gedurende lange tijd blijft bestaan, zal de cel noodsignalen gaan uitzenden met als gevolg dat mediatoren vrijkomen in de omgeving van de cel waarna deze lymfocyten zullen aantrekken en een ontstekingsproces op gang zal komen.

Ons lichaam kent namelijk maar een type reactie op een noodsignaal en dat is ‘het ontstekingsproces’.

Een andere mogelijkheid is dat de allerkleinste zenuwvezels, die rond individuele cellen en celgroepjes liggen, zelf aan hun uiteinde mediatoren produceren en zo lymfocyten aan te trekken die niet weten wat ze daar doen maar niets anders kunnen dan een ontsteking in gang zetten. En dat gebeurt daar dan ook. Dan gaat het noodsignaal direct uit van zenuwvezels van het onderbewustzijn, waar onze emoties gedurende lange tijd worden genegeerd en onderdrukt door ons bewustzijn.

Dit zou, als het om proliferatiefactoren gaat, ook tot het ontstaan van tumoren kunnen leiden. Hier komen we later zeker op terug.

Het onderbewustzijn neemt niet snel (gedacht moet worden aan een tijdsduur van het conflict van 15-30 jaar) het besluit om zijn frustratie te uiten en zijn eigen lichaam schade toe te brengen.

Maar wellicht laat het onderbewustzijn met de plaats waar de ontstekingsreactie wordt geïnduceerd, het wezen van het onderliggende emotionele conflict zien.

Ik weet dat dit een vrij technisch verhaal is, maar het is noodzakelijk omdat hieruit blijkt dat patiënten vrijwel altijd het ziekenhuis verlaten met een label op hun rug. Een label dat vaak vrij dubieus is en waaraan door de medicus zoveel waarde wordt gehecht dat hij er een veelal protocollaire therapie aanhangt.

Juist bij chronische ziekten zou veel meer aandacht moeten worden besteed aan wat de werkelijke reden van dit ziekteproces is.

Tevens moet je bij het ontstaan van een dergelijke ziekte jezelf afvragen wat de oorzaak zou kunnen zijn. Neem je levenswijze en emoties onder de loep en leg de ziekte niet direct bij een ander neer.

Dat is helaas wel de meest gangbare reactie en daarbij breng je jezelf in gevaar.

In de volgende rubriek aandacht voor het ontstaan van kanker.

Probeer eens een kijkje in je emotionele wereld!

Groet van Dr Roel

 

** Wie een vraag heeft voor Dr Roel mag die emailen naar info(apestaart)orjana(punt)nl (schrijven zoals een normaal emailadres geschreven wordt). Dr Roel zal uit de inzendingen selecteren en antwoorden via de column of email. Uw mail wordt altijd beantwoord of door Orjana of door Dr Roel.