Het blijkt dat Chronische stress via een aantal neurale netwerken en biochemische processen lichaamsfuncties schade toebrengt. De schade bestaat meestal uit een verhoogde ontstekingsgevoeligheid. Dit kan aanleiding zijn tot ziektebeelden die opgestart worden door ontstekingen. Ontstekingen die verschillende organen kunnen betreffen, meestal afhankelijk van familiale predispositie of die betrekking hebben op het type stress dat ten grondslag ligt aan een specifieke aandoening.
We weten daar te weinig van af omdat we meer bezig zijn met de farmacologische therapie dan met de holistische benadering van het probleem.
Als we de reactie van chronische stress op ons lichaam nader bekijken dan blijkt er een sterke interactie met ons immuunapparaat te zijn. Chronische stress veroorzaakt op twee manieren een versterking van een ontstekingsreactie.
Ten eerste door het opstarten van ontstekingsreacties via het sympathische zenuwstelsel en lymfoïde organen en het beenmerg. De op deze wijze geactiveerde immuuncellen produceren het cytokine IL-6. Deze stof zorgt onder andere voor een versterking maar vaak ook de inductie van een ontstekingsreactie. Bij een natuurlijke reactie op gevaar is deze stressreactie prima, omdat een hyperactief immuunsysteem beter eventuele verwondingen en daarbij optredende infecties aan kan. Maar bij chronische stress is zo’n overactief immuunsysteem schadelijk en kan uitmonden in een scala aan chronische ziekten.
Het is duidelijk dat er onder normale omstandigheden een balans moet zijn om escalatie van ontstekingsreacties te voorkomen. Tijdens een infectie met het COVID-19 virus zien we dat deze balans soms niet gevonden wordt en een reactiepatroon optreedt dat leidt tot cytokinestorm die een escalatie van ontstekingen in gang zet. Daarbij komen mediatoren (biochemische stoffen) vrij die aanleiding zijn tot de vorming van micro-stolsels in orgaansystemen. Zoals reeds eerder vermeld is dit aanleiding tot een ‘multi-organ failure’, met de dood als gevolg.
Chronische stress activeert transcriptiefactoren, zoals we hebben gezien. De transcriptiefactor ‘NF kappa B’ heeft zo’n beetje het hele immuunsysteem onder zijn hoede. Het is juist deze transcriptie factor die bij chronische stress actief is en zorgt voor een ontsporing van immuunreacties. Via het autonome zenuwstelsel produceren de hypofyse en de bijnieren hormonen, zoals cortisol, adrenaline en noradrealine, die eveneens het immuunsysteem onder druk zetten, dan weer activeren, dan weer onderdrukken en zo zorgen voor een disbalans in het functioneren.
Zoals eerder ter sprake gekomen worden ziekteprocessen als fibromyalgie, pijnsyndromen en vermoeidheidssyndromen vaak afgedaan met ‘het zal wel tussen de oren zitten’. Dit draagt zeker niet bij aan het begrip van deze, toch eigenlijk wel zeer alarmerende en frustrerende ziektebeelden. Vooral ook omdat je door je omgeving vaak als de ultieme zeurkous wordt bestempeld. Vele artsen hebben geen idee waarop deze ziektebeelden berusten. Het bloedonderzoek en de (on)nodige en beeldvormende onderzoeken laten allemaal geen afwijkingen zien, dus als er geen afwijkingen gevonden kunnen worden is er toch niets aan de hand?
Wat is dan de werkelijke oorzaak?
Welnu, zoals we hebben gezien leidt chronische stress tot het aanzetten van ontstekingsreacties. Dit zogenaamde ‘inflammasoom’ is de startmotor van ontstekingsprocessen en is in bijna alle weefsels terug te vinden. In heel veel cellen in ons lichaam zijn moleculen aanwezig die na activatie een groot complex vormen, het ‘inflammasoom’ genaamd. Via ontstekingseiwitten communiceert het immuunsysteem direct met het centraal zenuwstelsel. Een van de reacties is een activering van het slaapcentrum, waardoor je chronisch vermoeid bent, ook al heb je geen enkele inspanning verricht.
Vanuit stress en sterke geestelijke, maar ook fysieke trauma’s, kunnen dus ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld spieren, gewichten of darmen met alle daarbij behorende klachten, die ook meestal gepaard gaan met pijnen.
Naast de vermoeidheid komen ook allerlei psychische klachten tevoorschijn zoals angst, depressie, slechte concentratie en slaapstoornissen. Het ziektebeeld dat op deze manier ontstaat heet dan Fibromyalgie, vaak een wisselend beeld gekenmerkt door een combinatie van diverse klachten gepaard met veel pijn.
De klachten hebben meestal geen direct aanwijsbare oorzaak, maar hebben wel vaak een relatie met ernstige jeugdtrauma’s.
Het lijkt van belang om het fenomeen pijn nader onder de loep te nemen.
Iedereen weet wat pijn is, meestal door een lichamelijk trauma veroorzaakt of door een ontstekingsproces. In feite is het een signaal van het lichaam van: ‘let op er is op deze plaats iets aan de hand waar je aandacht aan moet besteden’.
Of we willen of niet, we moeten er wel aandacht aan besteden, want als we dat niet zouden doen dan kunnen we onszelf in levensgevaar brengen. Dit soort pijn heeft dus een duidelijke functie en oorzaak. Maar de pijn die optreedt bij ziektebeelden zoals hierboven beschreven komen op een andere manier tot stand.
Er is een hele familie van pijnreceptoren, een daarvan zijn de zogenaamde ‘zuur gevoelige pijnreceptoren’. Bij kleine veranderingen in de zuurgraad van het weefsel geven deze receptoren een signaal af dat in de hersenen tot een pijnsignaal leidt. Ontstekingen geven veelal aanleiding tot een verhoogde zuurgraad van in het weefsel.
Water heeft een neutrale zuurgraad (pH = 7), is de pH lager dan noem je dat zuur, is de pH hoger dan noem je dat basisch of ook wel alkalisch. De pH in ons lichaam is met een pH van 7,2 dus licht basisch. Bij deze pH zijn de zuurgevoelige receptoren enkelvoudig en inactief. De zuurgevoelige receptoren werken via zuurgevoelige eiwitten. Drie van deze eiwitmoleculen kunnen een complex molecuul vormen bij verhoging van de zuurgraad (dus een verlaging de pH)
Als je met je vinger op je huid tikt dan voelt dat mechanisch, maar absoluut niet als pijn. Maar als er ter plekke op dat moment een beschadiging is zoals bijvoorbeeld een wondje, een lichte verbranding of een ontsteking, dan voelt dat kleine tikje als pijnlijk. Dit komt doordat bij de geringe toename van de zuurgraad in het weefsel bij irritatie, beschadiging of ontsteking de zuurgevoelige eiwitten een complex van drie hebben gevormd, waardoor een zeer heftige pijn wordt geregistreerd.
Bij chronische stress start de aanmaak van een actief inflammasoom waardoor de ontstekingsgraad omhoog gaat, met als gevolg dat de pijnreceptoren worden geactiveerd. Het lichaam reageert op deze uit de hand gelopen situatie en maakt het stofje ‘Substance P’ aan, dat de stressrespons remt, maar het verlaagt helaas de pijndrempel doordat het aantal pijnreceptoren toeneemt.
Uiteindelijk treedt een cascade van reacties in werking door de vorming van een aantal eiwitten die ook nog eens de omgeving rond de pijnplek gaan veranderen. Door de productie van VGE (een groeifactor voor kleine bloedvaten) en BDNF (groeifactor voor zenuwtakken) verandert zowel de doorbloeding als de temperatuurregulatie ter plekke bij een toename van pijnreceptoren.
Het zijn uiterst complexe veranderingen die uiteindelijk ten grondslag liggen aan klachten zoals fibromyalgie en aanverwante ziektebeelden zoals chronisch vermoeidheidssyndroom en onbegrepen pijnsyndromen. Deze heftige ziektebeelden hebben een achtergrond van ernstige stress momenten waardoor blijvende veranderingen in hersenstructuren, stresshormoonbalansen en epigenetische veranderingen zijn aangebracht. Ingewikkeld is het wel, maar de praktiserende medicus ziet geen afwijkingen, dus geen ziekte.
Het is van belang dat deze patiënten een op de persoon afgestemde (deels ook psychische) behandeling krijgen en vooral ook steun bij het ontwikkelen van een goede levensstijl. Volstrekte onkunde en onbegrip is helaas wat de reguliere gezondheidszorg deze patiëntengroep te bieden heeft.
Als je behoort tot deze patiëntengroep probeer dan hulp te zoeken bij een natuurgenezer, bespreek waar de problemen mogelijk verband mee hebben, ga ze naar boven halen en probeer de stress er af te halen. Dit kan door een dagelijks meditatieprogramma te realiseren, uiteraard eerst onder begeleiding.
Je zal merken dat reeds na enkele weken een ontspanning van jouw lichaam optreedt. Meditatie van ongeveer 20 min per dag doet namelijk het omgekeerde van een chronische stress reactie op je lichaam. Ook yoga heeft een dergelijk effect, evenals sporten.
Bouw je medicijnkast af en verander samen met een deskundige jouw lifestyle. Denk aan de wijsheden van de Tolteken en streef die na. Het is niet eenvoudig om dit voor elkaar te boksen, omdat het (juist voor jou) moeilijk is je ertoe te zetten. Jouw genezingsproces vraagt tijd, inspanning en discipline en veel begrip van jouw omgeving. Maar na enkele maanden zullen veel van je klachten zijn verdwenen. Val niet terug in oude gewoontes, blijf bij de les (dat wordt steeds makkelijker) en je zal weer normaal kunnen functioneren.
De toverwoorden zijn: meditatie, yoga, sport en lifestyle.
Meerdere chronische ziektebeelden moeten nog aan de orde komen, dus blijf alert op Orjana.nl .
Voor nu, een genezende groet van dr Roel.
Uitingen van derden in columns reflecteren niet per definitie de visie van Orjana.nl
** Wie een vraag heeft voor Dr Roel mag die emailen naar info(apestaart)orjana(punt)nl (schrijven zoals een normaal emailadres geschreven wordt). Dr Roel zal uit de inzendingen selecteren en antwoorden via de column of email. Uw mail wordt altijd beantwoord of door Orjana of door Dr Roel.
Ons leefpatroon is in de vorige eeuw enorm veranderd. Dit heeft tot gevolg gehad dat er veranderingen van ziektepatronen zich hebben voorgedaan. De levensverwachting was tot het einde van de 19e eeuw gemiddeld ongeveer 50 jaar. Nu is de gemiddelde levensverwachting toch ongeveer zo’n 30 jaar hoger. Bepaalden eerder vooral infectieziekten als mazelen, tuberculose en influenza en een hoge kindersterfte de lage levensverwachting. Nu zijn dat andere ziekten als hart-en vaatziekten, hersenziekten en kanker in al zijn soorten.
Niet alleen dodelijke aandoeningen zijn veranderd, maar het hele patroon van ziekten is veranderd. Zo is de incidentie van kinderziekten zoals autisme, allergieën, ADHD, astma en coeliakie de laatste 25 jaar enorm toegenomen. Burn-outs komen op steeds jongere leeftijd en steeds frequenter voor. Auto-immuun ziekten, die we tot de chronische ziekten rekenen, rijzen de pan uit.
Ziekten zoals Multipele Sclerose(MS), Alzheimer, Ziekte van Parkinson, ALS, diabetes type 1, reuma, colitis ulcerosa, morbus Crohn, maar ook allerlei kanker soorten, zijn sterk in frequentie gestegen. Om nog maar niet te spreken van psychische aandoeningen die sterk stijgen en bij steeds jongere mensen voorkomen.
Het aantal mensen in Nederland met een chronische ziekte is toegenomen tot zo’n slordige 10 miljoen. Al deze ‘patiënten’ bevolken klinische bedden en poliklinieken in onze ziekenhuizen, allemaal consumeren zij meerdere medicijnen. Big-Farma is de winnaar.
Als hun pillen zouden werken zou je op z’n minst een gestage daling van het aantal chronische zieken moeten kunnen zien. Het tegendeel is waar.
Ja, de levensverwachting is gestegen en ja, de gemiddelde leeftijd is gestegen, maar voornamelijk als gevolg van de lage kindersterfte en de enorme daling van sterfte aan infectieziekten. Gemiddeld leven we langer, maar zeker niet met minder zorgen en stress.
Het is niet zo dat er een toename is van mensen boven de 110 jaar of ouder. De oudste vrouw in ons land is 113 jaar oud en de oudste man 108. De gemiddelde leeftijd van de alleroudsten neemt niet toe, nee die is juist gedaald, al vanaf 1990.
Derhalve is niet te verwachten dat we in 2050 opeens allemaal 120 jaar oud zullen worden. Het is zelfs de vraag of we dat wel zouden willen, ik niet in ieder geval.
Chronische stress zet biochemische processen in gang, vaak via neurale netwerken, waarbij degeneratieve- en/of ontstekingsprocessen ziekelijke veranderingen initiëren die kunnen leiden tot een chronische ziekte.
Als we kijken naar pijnsyndromen en fibromyalgie dan zijn er meestal geen duidelijk oorzaken of afwijkingen aantoonbaar. De mensen die hieraan lijden worden van het kastje naar de muur gestuurd en zij vallen in de categorie ‘zeurkousen’. Hun problemen worden afgedaan met ‘het zit tussen je oren’. Helaas is dat ook zo, maar dat betekent niet dat die pijnen en vermoeidheid niet bestaan.
Wel degelijk vergallen ze jouw vreugde in dit leven, helaas zal jijzelf echt aan de bak moeten om jouw gezondheid van lijf en leden weer op de rails te zetten.
Jouw beste begeleider zal dan een natuurgeneeskundige zijn, zeker niet een medisch specialist want die vindt jou een aandachttrekker en/of een aansteller.
Vaak is er sprake van chronische stress door jeugd trauma’s en zijn er dan begeleidende klachten zoals slapeloosheid, angstaanvallen, vermoeidheid en pijnen. De chronische stress wordt gevoed en in stand gehouden door angsten, negatieve gevoelens en gedachten, die niet alleen op het heden gericht zijn maar ook op de toekomst en het verleden.
Door de chronische stress blijft het immuun apparaat geactiveerd, bepaalde mediatoren en/of neurotransmitters die dan vrijkomen activeren het slaapcentrum waardoor vermoeidheid en lusteloosheid worden gevoeld. Het lichaam blijft als het ware in de alarmmodus staan en dat kost veel energie.
De cellen kunnen hun functie dan niet meer voor de volle 100% waarmaken.
Natuurlijk zal ons lichaam dit opmerken en worden wij ingelicht over wat er aan schort, maar we zijn niet meer bij machte om daar adequaat op te reageren. Ook omdat we niet altijd goed naar ons lichaam luisteren. Wat er dan uiteindelijk optreedt is een chronische onbalans in een van onze orgaansystemen met als resultaat: een chronische ziekte.
De chemische stoffen die deze cascade van klachten veroorzaken zijn wetenschappelijk vastgesteld en hebben veel moeilijke namen opgeleverd. Deze moleculen hebben een sterke biologische werking op allerlei processen in ons lichaam. Zij veroorzaken ontstekingen, pijnen en disfunctie van orgaansystemen.
De natuurgeneeskunde heeft vaak een andere kijk op het ontstaan van klachten en bijbehorende ziektebeelden. Zij gaat uit van endogene en exogene toxinen die door stapeling in cellen de functie verstoren.
Uiteindelijk kunnen cellen deze toxinen in de cel alleen nog verlagen als ze delen. In dat geval wordt de hoeveelheid toxinen per cel gehalveerd. Deze celdelingen zouden uiteindelijk kunnen leiden tot een vorm van kanker.
Endogene toxinen zijn toxinen die vrijkomen bij stofwisselingsprocessen in cellen. Ook daarbij komen schadelijke stoffen vrij die meestal worden verwijderd via de nieren in onze urine. Soms lukt dat niet goed door bijvoorbeeld een verminderde nierfunctie.
Exogene toxinen zijn stoffen die wij binnenkrijgen via onze voeding, het betreft dan gifstoffen die via groenten, vis en vlees en die bij de processing van voedsel worden toegevoegd, zoals smaakversterkers, chemische smaakstoffen en conserveringsmiddelen.
Ons drinkwater bevat eveneens toxinen zoals zware metalen, resten van medicijnen en resten van gifstoffen afkomstig van fabrieken die hun afvalstoffen lozen in onze rivieren.
Ook ademen wij voortdurend gifstoffen in en niet alleen als je rookt, maar door al die toxinen die door fabrieken en energiecentrales in de lucht worden geblazen.
En of dat nog niet genoeg is kunnen allerlei micro-organismen, waaronder bacteriën, schimmels, virussen en parasieten celfuncties verstoren.
Met name virussen kunnen zich in cellen onttrekken aan het immuunsysteem, maar dan toch de celfunctie ernstig verstoren en het DNA veranderen.
Zo kunnen bepaalde types Humaan Papilloma Virus (HPV) in de epitheelcellen van de baarmoederhals veranderingen in het DNA veroorzaken, waardoor uiteindelijk (na 10-15 jaar) baarmoederhalskanker kan ontstaan.
Na een infectie met een Epstein-Barr( EB) virus, waarvan er ook zo’n 60 types bestaan en onder andere verantwoordelijk zijn voor de ziekte van Pfeifer, kunnen deze virussen zich onttrekken aan het immuunsysteem door zich bijvoorbeeld in de levercellen schuil te houden. Hierdoor functioneren deze cellen slecht en dit geeft aanleiding tot langdurige vermoeidheid, slecht concentratievermogen en slechte nachtrust, als de acute fase van het ziekte al lang voorbij is.
Hetzelfde is het geval met het COVID-19 virus dat zich na de acute fase, die zoals je weet op de IC kan eindigen, in de bekledende cellen van de longblaasjes (alveolaire cellen) maar ook in cellen van andere organen achterblijven, zich daar schuilhouden om zich aan het immuunapparaat te onttrekken.
Dit zijn de Corona patiënten met een natraject met sterke vermoeidheid, ernstige concentratie stoornissen, kortademigheid en slaapstoornissen. Deze klachten kunnen zeer lang aanwezig blijven, eigenlijk tot het virus is geklaard.
In deze gevallen is het aan te raden contact op te nemen met een natuurgeneeskundige. De reguliere gezondheidszorg kan deze klachten niet verklaren en dat is het dan.
Het is niet erg als je iets niet begrijpt, maar zeg dat dan. Wij weten niet wat waar is en wat niet, maar ga zeker niet uit van veronderstellingen die zijn gebaseerd op het zaaien van angst. Al die wijsneuzen in die talloze praatprogramma’s vertellen je hun verhaal, maar denk maar niet dat dat de waarheid is, luister maar blijf kritisch. De meesten praten om hun ego nog verder op te pompen; jij kan dan maar het beste afhaken. Mijn vader zou zeggen ‘laat ze toch lullen’.
Ja, wat hebben we ons aangehaald om onszelf steeds vaker onder grote druk te laten zetten. Waarom proberen we niet iets dichter bij onszelf te blijven en grenzen te stellen aan ons ego, onze hebzucht, onze verdraaiing van de werkelijkheid en het uitdragen van ons geloofssysteem dat op indoctrinatie is gebaseerd. Waarom cultiveren wij onze angsten en spiegelen we onszelf aan wat wij denken te moeten zijn, ons voorgeschreven door sociale media en overheden. Sociale media die ons volproppen met shit en ons zo uit het ‘Nu’ weten te houden.
Overheden die het contact met de werkelijkheid totaal zijn kwijtgeraakt en niet voor het volk maar voor zichzelf (hun eigen onvoorstelbaar grote ego) bezig zijn.
We weten niet meer wie we zijn en wat echt is. Soms zou je terug willen naar de ‘basis’. Maar wat is dat dan?
Eigenlijk willen we weer die liefde voelen, gelukkig zijn, vrij zijn van onze opgedrongen overtuigingen en openstaan voor vanalles en nog wat, met als grootste ideaal innerlijk rust, volmaaktheid. Ver weg van oordelen van anderen en angsten. Geen stress, laat staan chronische.
Wat doen we onszelf allemaal aan? Waarom laten we ons in met die kakofonie van geluid om ons heen, waardoor we onszelf niet meer kunnen horen?
Is het omkeerbaar? Ja, als wij dat willen, dan kunnen wij dat. Hoe dan? Door ons bewustzijn te verhogen! Oké, dat is misschien gemakkelijk gezegd, maar hoe dan? Voorlopig zou je kunnen oefenen met een aantal oude(Tolteekse) wijsheden:
1.. Let op je vocabulaire…..’
Want negatieve woorden, bijvoorbeeld scheldwoorden, komen als een boemerang terug en maken vele relaties stuk. Als je denkt dat je in relaties elkaar kan vernederen en ruzie kan maken, dan heb je het bij het verkeerde eind. Alles wat je zegt komt bij je partner binnen en richt diep van binnen schade aan. Langzaam maar zeker zal dat tot het einde van de liefde leiden. Juist in een relatie liggen liefde en haat dicht bij elkaar, wees dus vooral in een relatie zuinig op elkaar en tel tot tien voor je iets naars gaat zeggen
2.. Vat niets persoonlijk op.
Wat ze ook tegen je zeggen, het kan je niet kwetsen, het gaat immers niet over jou, want niemand weet wie je echt bent. Als dit je lukt, verlos je jezelf van heel veel drama. Het zal niet makkelijk zijn, want je zal dan wel even over jouw ego heen moeten stappen en dat kan wel eens te groot blijken te zijn. Doe je best….
3.. Ga niet uit van veronderstellingen.
Hecht geen enkele waarde aan veronderstellingen, aannames, ‘ik denk dat…’, ‘ik geloof dat…’, ‘mijn mening is…’, ‘wat als…’, en zo meer. Veronderstellingen geven ons de gelegenheid om drama te creëren, dat is iets wat we graag doen, drama verkoopt, zie de roddelbladen. Neem deze uitspraken met een kilo zout, misschien kan je erom lachen, maar neem ze zeker niet op in jouw geloofssysteem.
4.. Doe altijd je best.
Dat is namelijk ook het enige dat je kan doen en dat kan van dag tot dag anders zijn. Verwacht niet dat je altijd onberispelijk in je woorden zal zijn, of dat je ineens nooit meer iets persoonlijk zult opvatten, of dat je nooit meer zult uitgaan van veronderstellingen. Daarvoor zijn de oude gewoontes te sterk in je geloofssysteem verankerd. Doe dus gewoon je best.
5.. Leer te luisteren, maar wees kritisch.
Wees kritisch omdat het meeste wat je hoort, maar ook leest, niet de echte waarheid is. Jij moet niet oordelen op grond van de vraag of een verhaal of zienswijze de waarheid is of niet. Je oordeelt niet, maar respecteert gewoon. Je moet weten dat wat mensen je vertellen niet meer is dan een verhaal, wetend dat alles wat ze zeggen vertekend is door hun overtuigingen, door hun geloofssysteem.
Luister bijvoorbeeld naar de verhalen van twee mensen die gaan scheiden en je hoort dat deze totaal verschillend zijn. Zij liegen niet, maar hun verhalen zijn beide vertekend door hun overtuigingen. Oordeel dan niet maar respecteer die verhalen. Met hun verhalen laten zij je gewoon weten wat er zich in hun virtuele wereld afspeelt.
Door te leren luisteren, zul je precies weten wat andere mensen willen. Als je eenmaal weet wat ze willen, is het aan jou om te beslissen wat je met die informatie wilt doen. Je kunt erop reageren of niet, je kunt het eens zijn met wat ze zeggen of niet, dat alles hangt helemaal af van wat JIJ wilt.
Het woord lifestyle is al de nodige keren gevallen. Zij die een chronische ziekte hebben, zullen in de eerste plaats naar hun ‘lifestyle’ moeten kijken.
Wat ik doe is je een aantal handvatten geven om inzicht te krijgen in wat er toe heeft geleid dat je afhankelijk bent geworden van het ziekenhuis en zelf de controle over jouw gezondheid bent kwijtgeraakt.
Ja, zo was het wel weer even genoeg, maar we hebben nog veel te bespreken.
Stress, emoties en biochemie hebben een grote invloed op geest en lichaam. In de volgende rubriek zal ik verder ingaan op factoren die een rol spelen bij enkele specifieke chronische ziekten, zoals aderverkalking, diabetes en andere auto-immuunziekten, depressie en kanker.
Doe je voordeel met het luisteren naar je lichaam, wijsheden uit een ‘oude’ cultuur en vooral ‘doe altijd je best’.
Een beste groet,
Dr Roel.
Uitingen van derden in columns reflecteren niet per definitie de visie van Orjana.nl
** Wie een vraag heeft voor Dr Roel mag die emailen naar info(apestaart)orjana(punt)nl (schrijven zoals een normaal emailadres geschreven wordt). Dr Roel zal uit de inzendingen selecteren en antwoorden via de column of email. Uw mail wordt altijd beantwoord of door Orjana of door Dr Roel.
